Twitter'a alternatif olarak sunulan Bluesky hakkında bilinmesi gereken 10 detay

Elon Musk'ın satın almasıyla birlikte tartışmaların odak noktası hâline gelen X (eski adıyla Twitter), Musk'ın politik olarak durduğu yeri sevmeyen kayda değer bir kitleyi küstürmüş durumda. X'i kullanmak istemeyen bu kitle, son dönemde alternatif arayışında. Threads ve Mastodon bu noktada kayda değer alternatifler olarak karşımıza çıksa da pek çok kullanıcının tercihi Bluesky oldu. Son dönemde Bluesky'ın aktif kullanıcı sayısında ciddi bir artış yaşanıyor.

Bluesky Hakkında Bilinmesi Gereken 10 Detay
Önümüzdeki dönemde muhtemelen adını daha sık duymaya başlayacağımız Bluesky hakkında dikkat çeken 10 detayı aşağıda bulabilirsiniz.

Twitter gibi Bluesky da Jack Dorsey tarafından geliştirildi. 2019 yılında, hâlâ Twitter CEO'suyken bu proje üzerinde çalışmaya başlayan Dorsey, ilk başta Twitter'ın bir parçası olarak geliştirdiği Bluesky'ı zamanla münferit bir projeye dönüştürdü. Jack Dorsey tarafından bu projenin başına getirilen Jay Graber, 2021'in son aylarında Bluesky'ı Twitter'dan ayırdı ve 2022'nin şubat ayında da ayrı bir şirket olarak Bluesky Social'ı kurdu. Graber, bugün hâlâ CEO olarak şirketin başında yer alıyor.
Twitter'dan en büyük farkı merkezi olmayan yapısı
Aslında işleyişte Bluesky'ın Twitter'dan pek farkı yok. Burada da kullanıcıların mesajlarını 300 karakterle sınırlı tutması gerekiyor. İletiler başkaları tarafından beğenilebiliyor ya da yeniden gönderilebiliyor. İki platform arasındaki farklar, arka planda çalışan sistemde ve kullanıcı deneyimini belirleyen algoritmalarda ortaya çıkıyor. Bluesky, Jack Dorsey'nin ilk olarak Twitter bünyesinde geliştirmeye başladığı AT Protocol (Authenticated Transfer Protocol) adlı sistemi kullanıyor. Bu sistemin en büyük özelliği merkezi olmayan bir yapıya sahip olması.
Açık kaynak kodlu bu protokol, kullanıcı verilerini ve bilgi akışını kontrol eden algoritmaları tek bir merkezi yapıda toplamak yerine kullanıcılar arasında bölüştürüyor. Diğer yandan kullanıcılara da daha fazla kontrol sunuluyor. Kullanıcılar, akışlarının hangi algoritma tarafından belirlendiğini sadece görmekle kalmıyor, aynı zamanda bunu alternatif algoritmalarla da değiştirebiliyor.
İlk aşamada sadece davetiyesi olanlar katılabiliyordu
Bluesky ilk olarak 2023'ün şubat ayında kullanıcılara sunuldu. Ama ilk aşamada sadece iOS uygulaması bulunuyordu ve daha önemlisi her isteyen bu platforma katılamıyordu. Sadece davetiyesi olanlar Bluesky hesabı açıyordu. Bu durum bir yıl boyunca devam etti. Platformun herkese açılması ise 2024'ün şubat ayında gerçekleşti.

ABD'deki başkanlık seçimi sonrası kullanıcı sayısında patlama yaşandı
Kasım ayı başında ABD'de gerçekleşen başkanlık seçiminden Donald Trump zaferle çıkınca, özellikle ABD'de bu durumdan Elon Musk'ı sorumlu tutan insanlar X'e veda etti. Bu da Bluesky'ın kullanıcı sayısında ciddi bir artışa sebep oldu. O dönemde her gün yaklaşık 1 milyon yeni kullanıcı çeken Bluesky, seçimlerden bir hafta sonra 15 milyon aktif kullanıcıya ulaşmıştı. Sonraki hafta bu sayı 20 milyonu geçti. Bu dönemde kayda değer bir kitleye ulaşan Bluesky, o günden beri istikrarlı olarak büyümeye devam ediyor.

Yeni sosyal ağların büyümesinde ünlü isimler kilit rol oynayabiliyor. Hatırlarsanız Meta, Threads'i ilk kurduğu dönemde yüksek takipçili için ünlü isimlerle kayda değer anlaşmalar yapmıştı. Bluesky'da ise bu durum biraz daha organik gerçekleşti. Mark Hamill, Stephen King, Ben Stiller, Barbara Streisand gibi normalde X'te aktif olan bazı ünlüler, yine seçim döneminde tepki olarak X'i bırakıp Bluesky'a geçtiler. Bunu X üzerinden anons edip başkalarını da bu konuda teşvik etmeyi de ihmal etmediler. Benzer şekilde bizde de yazar-yönetmen Ümit Ünal gibi bazı isimler X'i terk edip Bluesky'a geçtiler.

Kendi algoritmanı seç-beğen-al
Bluesky'ın Twitter'dan ayrıştığı başlıca noktalardan biri de kullanıcılarına alternatif akışlar sunuyor olması. Platformda başka kullanıcılar tarafından oluşturulmuş alternatif "feed"ler, yani içerik akışları bulunuyor. Kullanıcılar bunlar arasından kendilerine en uygun olanları bulup seçerek, uygulamaya girdiklerinde ne tür içerikler göreceklerini kendileri kontrol edebiliyorlar. Değişik konularda farklı kişiler tarafından oluşuturulmuş 50 binden fazla feed bulunuyor.

Farklı domain adları ve kişisel sunucular kullanılabiliyor
Bluesky, kullanıcıların platformda kendilerine atanan uzantıyı domain isimlerini kullanarak kişiselleştirmelerine izin veriyor. Normalde platforma abone olduğunuzda size ".bsky.social" uzantılı bir kullanıcı adı veriliyor. Ama domain sahibi olanlar, buradaki "x.bsky.social" olan uzantıyı o domain ismiyle değiştirebiliyorlar. Nitekim artık doğrudan Bluesky içinde de özel domain isimleri satılmaya başlandı. Bunun ileride şirket için önemli bir gelir kapısına dönüşebileceği düşünülüyor.

Öte yandan Bluesky, kullanıcı adınız, beğenileriniz, özel mesajlarınız gibi verileri kendi sunucularınızda depolamanıza da izin veriyor. Verilerinin başkaları tarafından kontrol edilmesini isteyemeyen kullanıcılar, kendi sunucularını kiralayarak Bluesky verilerini burada depolayabiliyorlar.

Bluesky yönetimi kendisini Twitter'dan ayrıştırmak ve yeni bir deneyim yaratmak istiyor olsa da eski alışkanlıklar öyle kolay kaybolmuyor. Özellikle İngilizce konuşulan ülkelerde Bluesky kullanıcıları iletilere "skeet" diyorlar. "Sky" ile "tweet"'in karışımından orataya çıkan bu ifade "tweet"ten türediği için Bluesky yönetimi tarafından pek tasvip edilmiyor ama kullanıcı nezdinde bir kere kabul gördü artık. Bugün pek çok kişi Bluesky'da yapılan paylaşımlara "skeet", onları yeniden paylaşmaya ise "reskeet" diyor.
Bluesky şu anda kâr amacı gütmeyen bir şirket
Kamu yararına faaliyet gösteren bir şirket olarak hayatına başlayan Bluesky Social, bugün hâlâ kâr amacı gütmeyen bir şirket olarak varlığını sürdürüyor. Ancak aynı OpenAI gibi onların da zamanla bu yapılarını değiştirip ticari bir şirkete dönüşmesi bekleniyor. ChatGPT'nin arkasındaki şirket olan OpenaI da ilk aşamada bu şekilde kurulmuş, daha sonra ticari bir şirkete dönüşmüştü.

Jack Dorsey, Bluesky'ı da terk etti
Zamanında Twitter'dan ayrılan Jack Dorsey, Bluesky'la da yollarını aıyrdı. Geçtiğimiz yılın mayıs ayında Bluesky ile artık ilişiğinin kalmadığını duyuran Dorsey, daha sonra şirketin yönetilme şeklini eleştiren açıklamalarda bulundu. Bluesky'ın Twitter ile aynı hataları tekrarladığını söyleyen Dorsey, yönetimin şirketi en baştaki kuruluş amacından uzaklaştırdığını savunuyor. Dorsey'ye göre AT Protocol'e moderasyon getirmek gibi kararlar, bu platformun varlık amacına ihanet ediyor.