Felsefenin bin yıllardır konusu olan "özgür irade" meselesi, kuşkusuz sinirbilimin en ilgi çekici ve heyecan verici araştırma sahalarından birisidir. Her geçen gün yığılarak artan bir veri yığını, irademizin herhangi bir hayvanınkinden daha fazla özgür olmadığını, sadece karar alma "algısının" daha kapsamlı işlediğini, dolayısıyla "kontrolü daha fazla elimizdeymiş" gibi hissettiğimizi gösteriyor. Yani çok büyük ihtimalle, şu anda bu yazıyı okuma tercihiniz, sizin özgürce aldığınız bir tercih değil. Beyniniz, bunu otomatik olarak, uyaranlara bağlı olarak yapıyor; ancak kararı siz aldınız zannediyorsunuz. Tabii burada belki "beyin ne, biz neyiz?" gibi bir soru işaretinin de ele alınması gerekiyor; ancak bunu şimdilik ana konumuz yapmayacağız ve kararlarımızı gerçekten özgür iradeyle alıp almadığımızı irdeleyeceğiz. Bu yazımızda, Dünya'nın 1 numaralı teknik üniversitesi olan Massachusetts Institute of Technology'nin yayınladığı "Özgür İrade Nöronunu Ararken" yazısını rehber olarak kullanacağız (ki birebir çevirisini de sitemizden okumanız mümkün); ancak yer yer anlaşılması güç olan kısımları daha detaylı olarak izah edecek ve farklı açılardan konuya yaklaşabilmenizi sağlamaya çalışacağız. Umuyoruz ki kendinizi bir nebze daha iyi tanımanız ve anlamanız konusunda katkı sağlayacaktır.

Öncelikle, daha önce hiç gözlenememiş bir şeyi arayan bir çalışmadan bahsetmek istiyoruz. Denek olan kişilerin henüz bir şeyler hissettiklerinin ayırdına varamadan, o dürtüyü uyandırmak üzere ateşlenecek tek bir insan nöronunu arayan bir araştırmadan... Yani örneğin, bir iş için parmağınızı hareket ettirmek gibi çok basit bir eylem yapacağınızı düşünün. Ancak parmağınızı hareket ettirme zamanının geldiğini anlayıp, o hareketi başlatmanızdan önce, beyninizde hangi sinirler ateşleniyor? Bu ateşlenme, hareketin temel kaynağı mı? Eğer öyleyse ve siz daha parmağınızı hareket ettirmeden ve buna karar vermeden "önce" ateşleniyorsa, bu durumda kararı gerçekten "siz" mi almış oluyorsunuz?

__________________
Her İnsan Kendisinin Tanrısıdır.

Gerçekten özgür irade varmı varsa bizler kendi kararlarımızı
Kendimiz mi veriyoruz yoksa hayatın akışına göre
Doğru yada yanlış olduğunu bilmediğimiz kararlar mı veriyoruz