macOS , başlangıçta Mac OS X , daha önce OS X olarak kısaltılmış , Apple tarafından 2001'den beri geliştirilen ve pazarlanan Unix tabanlı [ 6 ] [ 7 ] bir işletim sistemidir . Apple'ın Mac bilgisayarları için birincil işletim sistemidir. Masaüstü ve dizüstü bilgisayar pazarında , Microsoft Windows'dan sonra ve ChromeOS ve SteamOS dahil tüm Linux dağıtımlarının önünde , en yaygın kullanılan ikinci masaüstü işletim sistemidir . 2024 itibarıyla , macOS'un en son sürümü , macOS'un 21. büyük sürümü olan macOS 15 Sequoia'dır . [ 8 ]

Mac OS X , 1984'ten 2001'e kadar birincil Macintosh işletim sistemi olan klasik Mac OS'un yerini aldı. Altta yatan mimarisi , Apple'ın NeXT'i satın alması ve Steve Jobs'un Apple'a geri dönmesi sonucunda NeXT'in NeXTSTEP'inden geldi. İlk masaüstü sürümü olan Mac OS X 10.0 , 24 Mart 2001'de yayınlandı. Mac OS X Leopard ve OS X Lion [ 10 ] dışındaki tüm sonraki macOS sürümleri [ 9 ] UNIX 03 sertifikalıdır . macOS'un türevleri Apple'ın diğer işletim sistemleridir: iOS , iPadOS , watchOS , tvOS ve audioOS . macOS, üç büyük işlemci mimarisini desteklemiştir: başlangıçta 1999'da PowerPC tabanlı Mac'ler; 2006'dan itibaren Intel Core tabanlı Mac'ler ; ve 2020'den beri kendi tasarladığı 64 bit Arm Apple M serisi Mac'ler . [ 11 ]

macOS'un orijinal marka kimliğinin önemli bir parçası, "on" olarak telaffuz edilen Roma rakamı X'in kullanımı ve her sürüme büyük kedi türlerinin ve daha sonra Kaliforniya'daki yerlerin kod adlarının verilmesiydi . [ 12 ] Apple, 2011'de adı "OS X" olarak kısalttı ve ardından Apple'ın diğer işletim sistemlerinin markalamasıyla uyumlu olması için 2016'da "macOS" olarak değiştirdi. [ 13 ] macOS 10'un 16 farklı sürümünden sonra , macOS Big Sur 2020'de sürüm 11 olarak sunuldu ve her sonraki sürümde klasik Mac OS ve iOS'a benzer şekilde ana sürüm numarası artırıldı, ancak yine de Kaliforniya'daki yerlerin adları verildi.

Tarih
Gelişim
Ana madde: macOS sürüm geçmişi
macOS'un mirası , Steve Jobs'un 1985'te Apple'dan ayrılmasının ardından kurduğu bir şirket olan NeXT'te ortaya çıktı. Orada, 1989'da piyasaya sürülmeden önce Unix benzeri NeXTSTEP işletim sistemi geliştirildi. NeXTSTEP'in çekirdeği , başlangıçta Carnegie Mellon Üniversitesi'nde geliştirilen Mach çekirdeğine dayanmaktadır ve ek çekirdek katmanları ve FreeBSD [ 14 ] ve diğer BSD işletim sistemlerinin [ 15 ] parçalarından türetilen düşük seviyeli kullanıcı alanı kodu vardır. Grafiksel kullanıcı arayüzü, Objective -C programlama dilini kullanan nesne yönelimli bir GUI araç takımının üzerine inşa edilmiştir .

Apple, 1990'lar boyunca Taligent , Copland ve Gershwin projeleri aracılığıyla klasik Mac OS'nin yerini alacak "yeni nesil" bir işletim sistemi yaratmaya çalıştı , ancak sonunda hepsi terk edildi. [ 16 ] Bu, Apple'ın 1997'de NeXT'i satın almasına yol açtı ve bu da daha sonra OPENSTEP olarak adlandırılan NeXTSTEP'in Apple'ın yeni nesil işletim sisteminin temeli olarak hizmet etmesini sağladı. [ 17 ] Bu satın alma ayrıca Steve Jobs'un Apple'a geçici olarak ve ardından kalıcı CEO olarak geri dönmesine ve programcı dostu OPENSTEP'in Apple'ın birincil pazarı olan ev kullanıcıları ve yaratıcı profesyoneller tarafından benimsenecek bir sisteme dönüştürülmesine öncülük etmesine yol açtı. Proje, resmi olarak Mac OS X olarak adlandırılmadan önce ilk olarak " Rhapsody " kod adıyla anıldı. [ 18 ] [ 19 ]

Mac OS X
Mac OS X'in adındaki "X" harfi, bir Roma rakamı olan 10 sayısına atıfta bulunur ve Apple, bu bağlamda "ten" olarak telaffuz edilmesi gerektiğini belirtmiştir. Ancak, aynı zamanda yaygın olarak "X" harfi gibi telaffuz edilir. [ 20 ] [ 21 ] iPhone X , iPhone XR ve iPhone XS daha sonra bu kuralı izledi.

Önceki Macintosh işletim sistemleri ( klasik Mac OS sürümleri ) , Mac OS 8 ve Mac OS 9'da olduğu gibi Arap rakamları kullanılarak adlandırılıyordu . [ 22 ] [ 20 ] macOS 11 Big Sur'a kadar , işletim sisteminin tüm sürümlerine 10.x biçiminde sürüm numaraları verildi ; bu, 10.0'dan 10.15'e kadar devam etti; macOS 11 Big Sur'dan başlayarak , Apple her büyük sürümde 1 artan numaralarla büyük sürümleri numaralandırmaya geçti.

Mac OS X'in ilk sürümü olan Mac OS X Server 1.0 , klasik Mac OS'e benzeyen bir arayüze sahip olan geçiş ürünüydü, ancak eski sistem için tasarlanmış yazılımlarla uyumlu değildi. Mac OS X'in tüketici sürümleri daha fazla geriye dönük uyumluluk içeriyordu. Mac OS uygulamaları, Carbon API aracılığıyla yerel olarak çalışacak şekilde yeniden yazılabilirdi ; birçoğu, performansta bir düşüşle doğrudan Klasik Ortam aracılığıyla da çalıştırılabilirdi .

Mac OS X'in tüketici sürümü 2001'de Mac OS X 10.0 ile piyasaya sürüldü . İncelemeler değişkendi; sofistike, parlak Aqua arayüzü için kapsamlı övgüler vardı ancak yavaş performansı nedeniyle eleştirildi. [ 23 ] Apple'ın popülaritesi düşükken, FrameMaker'ın üreticisi Adobe Inc. Mac OS X için yeni sürümler geliştirmeyi reddetti. [ 24 ] 10.10'a kadar her büyük OS X sürümünü inceleyen Ars Technica köşe yazarı John Siracusa, erken sürümleri geriye dönük olarak "köpek gibi yavaş, özellik açısından zayıf" ve Aqua'yı "dayanılmaz derecede yavaş ve büyük bir kaynak canavarı" olarak tanımladı. [ 23 ] [ 25 ] [ 26 ]

Apple, Mac OS X'in birkaç yeni sürümünü hızla geliştirdi. [ 27 ] Siracusa'nın 10.3 sürümü Panther'e ilişkin incelemesinde, "Yıllarca süren belirsizlik ve buhar yazılımlarından , her yıl düzenli olarak büyük yeni işletim sistemi sürümlerinin yayınlanmasına geçmek garip." ifadesi yer aldı. [ 28 ] 10.4 sürümü Tiger'ın , Microsoft'un Windows Vista'ya kabul edilebilir bir performansla eklemek için yıllarca uğraştığı hızlı dosya arama ve geliştirilmiş grafik işleme gibi bir dizi özellik sunarak Microsoft yöneticilerini şok ettiği bildirildi . [ 29 ]

İşletim sistemi geliştikçe, uygulamalar eklenip kaldırılarak klasik Mac OS'den uzaklaştı . [ 30 ] Müziği önemli bir pazar olarak gören Apple , iTunes ve GarageBand dahil olmak üzere Mac için iPod müzik çalarını ve müzik yazılımını geliştirdi . [ 31 ] Tüketici ve medya pazarlarını hedefleyen Apple, iLife paketi, Front Row medya merkezi aracılığıyla entegre ev eğlencesi ve Safari web tarayıcısı gibi yeni "dijital yaşam tarzı" uygulamalarını vurguladı . İnternetin popülaritesinin artmasıyla birlikte Apple, .Mac, MobileMe ve en son iCloud ürünleri dahil olmak üzere ek çevrimiçi hizmetler sundu. Daha sonra Mac App Store aracılığıyla üçüncü taraf uygulamaları satmaya başladı .

Mac OS X'in daha yeni sürümleri, ilk sürümlerin çizgili parlaklığından ve şeffaflığından uzaklaşarak genel arayüzde değişiklikler de içeriyordu. Bazı uygulamalar, 10.4 sürümünde fırçalanmış metal görünümü veya çizgili olmayan başlık çubuğu görünümü kullanmaya başladı. [ 32 ] Apple, Leopard'da, standartlaştırılmış gri-degradeli pencere stiliyle arayüzün birleştirilmesini duyurdu. [ 33 ] [ 34 ]

2006 yılında, ilk Intel Mac'ler Mac OS X 10.4 Tiger'ın özel bir sürümüyle piyasaya sürüldü . [ 35 ]

Sistem için önemli bir gelişme, 2007'den itibaren iPhone'un duyurulması ve piyasaya sürülmesiydi . Apple'ın önceki iPod medya oynatıcıları minimal bir işletim sistemi kullanırken, iPhone daha sonra " iPhone OS " ve ardından iOS olarak adlandırılacak olan Mac OS X tabanlı bir işletim sistemi kullanıyordu . Aynı çerçevelere dayalı iki işletim sisteminin aynı anda piyasaya sürülmesi, iPhone'un Mac OS X 10.5 Leopard'ı geciktirmeye zorladığını öne süren Apple'da gerginliğe neden oldu . [ 36 ] Ancak, Apple iPhone'u üçüncü taraf geliştiricilere açtıktan sonra ticari başarısı Mac OS X'e dikkat çekti ve birçok iPhone yazılım geliştiricisi Mac geliştirmeye ilgi gösterdi. [ 37 ]

2007'de Mac OS X 10.5 Leopard, hem Intel Mac'lere hem de belirli PowerPC Mac'lere kuruluma izin veren evrensel ikili bileşenlere sahip tek sürümdü . [ 38 ] Ayrıca PowerPC Mac desteği olan son sürümdür. Mac OS X 10.6 Snow Leopard, yalnızca Intel Mac'ler için geliştirilen ilk Mac OS X sürümü ve 32 bit Intel Mac desteği olan son sürümdü. [ 39 ] Adın, kullanıcıya yönelik özellikler yerine teknik ve performans iyileştirmelerine odaklanan bir Leopard yinelemesi olduğu durumunu belirtmesi amaçlanmıştı; aslında geliştiricilere açıkça 'yeni özellik içermeyen' bir sürüm olarak markalanmıştı. [ 40 ] Yayımlanmasından bu yana, birkaç OS X veya macOS sürümü (yani OS X Mountain Lion , OS X El Capitan , macOS High Sierra ve macOS Monterey ) bu kalıbı izledi ve Intel tarafından kullanılan ' tik-tak modeli'ne benzer şekilde selefinden türetilen bir adla .

Apple , Lion ve Mountain Lion adlı iki ardışık sürümde bazı uygulamaları , kullanılmadığında kaydırma çubukları gibi kontrolleri kaybolacak şekilde yaparak bazı öğeleri basitleştirirken, iOS'un çağdaş sürümlerinden esinlenen oldukça skeuomorfik bir tasarım stiline taşıdı. [ 25 ] Bu yön, fırçalanmış metal arayüzler gibi, bazı kullanıcılar tarafından beğenilmedi, ancak daha önce Time Machine yedekleme yardımcı programı gibi tasarım yönlerinde görülen arayüzde daha fazla animasyon ve çeşitlilik eğilimini sürdürdü ; bu yardımcı program geçmiş dosya sürümlerini dönen bir bulutsuya karşı sunuyordu ve Leopard ve Snow Leopard'ın parlak yarı saydam yuvasıydı . [ 41 ] Ayrıca, Mac OS X 10.7 Lion ile Apple, Mac OS X'in ayrı sunucu sürümlerini yayınlamayı bıraktı ve sunucu araçlarını Mac App Store aracılığıyla ayrı bir indirilebilir uygulama olarak sattı. Bir inceleme, sunucu ürünlerindeki eğilimi "daha ucuz ve daha basit hale gelmek... odak noktasını büyük işletmelerden küçük işletmelere kaydırmak" olarak tanımladı. [ 42 ]

İşletim Sistemi X

2013'e kadar kullanılan OS X logosu
2012'de OS X 10.8 Mountain Lion'un piyasaya sürülmesiyle birlikte sistemin adı resmi olarak Mac OS X'ten OS X'e kısaltıldı; önceki sürüm de bir yıl önce sistem adını benzer şekilde kısaltmıştı. O yıl Apple, OS X geliştirme başkanı Scott Forstall'ı görevden aldı ve tasarım daha minimal bir yöne doğru değiştirildi. [ 43 ] Derin renk doygunluğu, yalnızca metin içeren düğmeler ve minimal, 'düz' bir arayüz kullanan Apple'ın yeni kullanıcı arayüzü tasarımı, 2013'te iOS 7 ile piyasaya sürüldü . OS X mühendislerinin iOS 7 üzerinde çalıştığı bildirilirken, 2013'te piyasaya sürülen sürüm olan OS X 10.9 Mavericks , bazı iskeletsel tasarımların kaldırıldığı, Mavericks'in genel arayüzünün çoğunun ise değişmeden kaldığı bir tür geçiş sürümüydü. [ 44 ] Sonraki sürüm olan OS X 10.10 Yosemite , iOS 7'ye benzer ancak fareyle kontrol edilen bir arayüz için daha fazla karmaşıklığa sahip bir tasarım benimsedi. [ 45 ]

2012'den itibaren sistem, 10.4 Tiger'dan önceki iOS ve Mac OS X sürümlerine benzer yıllık bir yayın programına geçti [ alıntı gerekiyor ] . Ayrıca, OS X Mavericks'te yükseltme ücretlerini tamamen kaldırmadan önce, Snow Leopard'dan itibaren güncelleme maliyetlerini istikrarlı bir şekilde düşürdü . [ 46 ] Bazı gazeteciler ve üçüncü taraf yazılım geliştiricileri, daha hızlı özellik yayınlanmasına izin verirken, bu kararın kararlılığa odaklanmak için daha az fırsat anlamına geldiğini ve yeni özelliklerin ötesinde kararlılık ve performans gerektiren kullanıcılar için hiçbir OS X sürümünün önerilmediğini öne sürdüler. [ 47 ] Apple'ın 2015 güncellemesi OS X 10.11 El Capitan , özellikle kararlılık ve performans iyileştirmelerine odaklanmak üzere duyuruldu. [ 48 ]

macOS

Güncel logo
2016 yılında macOS 10.12 Sierra'nın piyasaya sürülmesiyle birlikte , Apple'ın diğer birincil işletim sistemlerinin markalamasıyla uyumlu hale getirilmesi amacıyla adı OS X'ten macOS'a değiştirildi: iOS , watchOS ve tvOS . [ 49 ] [ 50 ] macOS Sierra'ya Siri , iCloud Drive , resim içinde resim desteği, geceleri ekranı daha sıcak renklere geçiren Gece Vardiyası modu ve iki Süreklilik özelliği eklendi: Kullanıcının panosunu tüm Apple aygıtları arasında senkronize eden Evrensel Pano ve kullanıcının Mac'ini Apple Watch'uyla kilidini açabilen Otomatik Kilit Açma. macOS Sierra ayrıca Apple'ın eski HFS+ dosya sisteminin halefi olan Apple Dosya Sistemi (APFS) desteği de ekliyor . [ 51 ] [ 52 ] [ 53 ] 2017'de piyasaya sürülen macOS 10.13 High Sierra , performans iyileştirmeleri, Metal 2 ve HEVC desteği içeriyordu ve APFS'yi SSD önyükleme sürücüleri için varsayılan dosya sistemi haline getirdi. [ 54 ]

Halefi olan macOS 10.14 Mojave , 2018'de karanlık mod seçeneği ve dinamik duvar kağıdı ayarı eklenerek yayınlandı . [ 55 ] 2019'da, iTunes'u farklı medya türleri için ayrı uygulamalarla değiştiren ve iOS uygulamalarını taşımak için Catalyst sistemini tanıtan macOS 10.15 Catalina tarafından takip edildi . [ 56 ]

Apple, 2020 yılında o yılki WWDC'de macOS 11 Big Sur'u duyurdu . Bu, 2000 yılında Mac OS X Public Beta'nın yayınlanmasından bu yana macOS'un birincil sürüm numarasındaki ilk artıştı ; macOS 11 güncellemelerine, Apple'ın diğer işletim sistemlerinde kullanılan sürüm numaralandırma şemasına uyan 11.x numaraları verildi. Big Sur, kullanıcı arayüzünde büyük değişiklikler getirdi ve ARM mimarisine dayanan Apple Silicon'da çalışan ilk sürümdü . [ 57 ] Big Sur ile başlayan numaralandırma sistemi 2021'de macOS 12 Monterey , 2022'de macOS 13 Ventura , 2023'te macOS 14 Sonoma ve 2024'te macOS 15 Sequoia ile devam etti .