Arkeolojinin ilk ortaya çıktığı dönemlerde birçok erken arkeolog sömürgeci imparatorlukların hizmetinde görev yapmıştır. Bu dönemde arkeologların çoğunluğu zengin maceracılardan, kaşif ve tüccarlardan oluşmaktaydı. Avrupa sömürge güçleriyle kazı bölgelerine gelen bu arkeologlar farklı kültürlere ait değerli gördükleri obje ve kalıntıları yanlarında götürüyorlardı.

Süreç içinde arkeolojinin tarih bilimine olan katkısı kavrandı ve arkeoloji sistematik bir disipline dönüşerek bilimsel yöntemler ile uygulanmaya başladı. Farklı disiplinlerden uzmanlarla da çalışarak arkeolojik çalışmalar küçük parçalardan büyük tarihsel resimler oluşturmaya başladı ve bugünkü tarih biliminin altında önemli konumuna kavuştu.


Arkeoloji bilimsel yöntemlere dayanarak sorular sorar ve hipotezler üretir. Bulgular gözlemlenir, kayıt altına alınır ve sınıflandırılarak yorumlandırılır. Bir kazı alanı seçilirken eldeki kanıtlardan yararlanılır. Alan içinde kazının yapılacağı bölge yine bilimsel yöntemlere dayanılarak örnekleme teknikleri kullanılarak belirlenir. Bilimsel yöntemler ve metotlar ile elde edilen sonuçlar diğer bilim insanlarıyla paylaşılarak yol alınır.

Yazılı kültürün var olduğu toplumlar arkeologların çalışma alanı dışında değildir. Arkeologların kazılarda elde ettiği en kıymetli yazılı belgelerden bazıları alışveriş listeleri, vergi formları, tarifler, anlaşma ve sözleşmelerdir. Örneğin Antik Roma dönemine tarihlenen bir kazıda Latince yazılmış bir yazılı belge İmparatorluğun ulaşabildiği sınırlar hakkında önemli kanıt oluşturur. Dolayısıyla kullandığı bilimsel yöntemler ve metodolojisi itibariyle arkeolojik çalışmalar tarih biliminin altında ilerleyen ve katkı sağlayan bir alan olmuştur.

__________________